همه چیز درباره سود هر سهم - EPS

 

سود متعلق به هر سهم (EPS):

به قول قدیمی ها ، اگر کسب و کار شما به اصطلاح دمبه نداشته باشه ، انگار آب در هاون می کوبید .  یادمه وقتی نوجوان بودم ، برای اولین بار یک کار در منزل برای خودم دست و پا کردم و بعد از چند هفته ، پدرم بهم گفت : این کاری که انجام میدی ، کو دمبه اش ؟ 

در واقع منظور از کو دمبه اش ، همان سود و ماحصل کار بود که امروزه در صورتهای مالی این دمبه به نام سود و زیان شناسایی میشود .

متاسفانه به دلیل ورود سیستم تعهدی در فرایند حسابداری ، این دمبه اون معنا و مفهوم ساده و کاربردی را نمیده . الان براتون بازش میکنم .

قدیما وقتی یک بازرگان کالایی را می خرید ، چک و سفته نبود و اصلا سیستم تعهدی در حسابداری معنایی نداشت ، لذا هرچی میفروختیم ، سودمون میشد . 

اما امروزه به دلیل خرید های نسیه و فروش های نسیه که در آن پول نقد جابجا نمیشه ، سود شناسایی شده توسط سیستم حسابداری عملا همان سود تعهدی است و اصطلاحا باید برای رسیدن به سود نقدی (همون مفهوم کو دمبه اش ) مراحل زیادی را انجام داد .

کلمه EPS ، یا همان سود هر سهم در واقع همان سود تعهدی هر سهم در یک شرکت سهامی می باشد . همانطور که مستحضر هستید ، سرمایه شرکتهای سهامی ، از تعدادی سهام تشکیل شده که بین سهامداران توزیع شده است . لذا اگر سود خالص یک شرکت سهامی عدد 1000 باشد ، یعنی سود خالص تعهدی کل شرکت 1000 است . به زبان ساده تر از این 1000 واحد سود باید بببنیم چقدرش نقد بوده و چه مقدار آن تعهد است . 

به همین دلیل  EPS به دو حالت های مختلف برای مفاهیم متفاوت ، محاسبه و گزارش میگردد . لذا شما عزیزان باید مفهوم هر کدام  از این حالت های EPS  را بدانید .

 برای محاسبه EPS باید کل مبلغ سود را به تعداد سهام شرکت تقسیم کنید تا سود هر سهم به دست آید .

 

انواع EPS :

1 -EPS پیش بینی شرکت: شرکتهای بورسی موظف هستند که قبل از شروع سال مالی خود، صورتهای مالی پیش بینی شده خود را تهیه و اعلام  نمایند. بنابراین با مشاهده صورت سود و زیان پیش بینی شرکتها و تقسیم سود خالص پیش بینی شده بر تعداد سهام شرکت به رقم EPS پیش بینی هر سهم دست خواهیم یافت و یا در قسمت پایین صورتحساب سود و زیان این رقم توسط خود شرکتها محاسبه و نمایش داده می شود.

2 -EPS تحقق یافته: این رقم، سود به ازای هر سهمی را نشان می دهد که شرکت طی یک سال مالی یا دوره فعالیت کامل خود، تحصیل نموده است. به این معنا که، صرف نظر از همه پیش بینی های مختلف EPS شرکت طی سال مالی، شرکت بر اساس عملکرد واقعی خود به این میزان EPS دست یافته است. چنانچه این EPS بعد از گزارش حسابرس یا به عبارتی در صورتهای مالی حسابرسی شده نمایش داده شود از اعتبار بیشتری برخوردار است تا در صورتهای مالی حسابرسی نشده.

3 -EPS مداوم: نوعی EPS است که اثرات فروش تجهیزات و یا ماشین آالت و هزینه هایی که می تواند بصورت موقتی بر روی EPS تاثیر گذارد، را دفع می کند و EPS را به درستی تعدیل می نماید تا واقعیات مناسب با شرکت را نشان دهد.

محاسبه این نوع EPS توسط تحلیلگران بسیار حایز اهمیت است به این دلیل که جهش های سودآوری شرکت چنانچه مسیتمر نباشید در این نوع EPS ، از بین می رود و تحلیلگر بهتر می تواند آینده شرکت را ارزیابی نماید.

4 -EPS نقدی: این نوع EPS میزان وجوه نقد عملیاتی به ازای هر سهم را نشان می دهد . این همان سود نقدی است که اقلام تعهدی ازش کسر شده است .  به این معنا که شرکت چه میزان وجه نقد به ازای هر سهم کسب نموده است و از رابطه زیر محاسبه می شود

در این نوع EPS بجای سود خالص پس از کسر مالیات از وجوه نقد عملیاتی استفاده می شود که بسیاری معتقدند ارزش بیشتری نسبت به EPS اصلی شرکت دارد به این دلیل که دستکاری و یا حساب سازی در آن کمتر است و نشان می دهد برآورد EPS چقدر واقعی اعلام شده است.

5 -EPS عملیاتی: این نوع EPS ،سود یا درآمد هر سهمی است که فقط از محل فعالیت اصلی شرکت حاصل شده باشد یا به عبارت دیگر EPS است که از سود عملیاتی شرکت حاصل می شود. این نوع EPS نیز قابلیت استمرار سودآوری شرکت در آتی را نشان می دهد و همچنین مشخص می کند که چه میزان از EPS اعلامی شرکت از محل فعالیت اصلی یا عملیاتی شرکت است و چه میزان از محل فعالیتهای غیر اصلی یا غیر عملیاتی ایجاد شده است.

و یا در بعضی مواقع تحلیلگران به منظور محاسبه واقعی تر این نسبت میزان مالیات را نیز از آن کم نماید. بنابراین رابطه زیر ایجاد می شود:

سود عملیاتی از اهمیت بیشتری نسبت به سود غیرعملیاتی برخوردار است، بنابراین چنانچه EPS دو شرکت مساوی بود، شرکتی که از سود عملیاتی بیشتری برخوردار است دارای ارزش بیشتری است و به عبارتی می توان به استمرار سودآوری امید بیشتری داشت و همین موجب می گردد تا علی رغم EPS های یکسان و مشابه در دو شرکت، آن یکی با ارزش تر ارزیابی شود.

6 -EPS توافق عام: این نوع EPS از میانگین EPS های پیش بینی تحلیلگران مختلف بدست می آید. بطور مثال 31 تحلیلگیر حقیقی و حقوقی نظرات خود را نسبت به EPS شرکت عنوان کرده و میانگین این اعداد نشان می دهد، پیش بینی EPS شرکت از نگاه تحلیلگران بازار چه مبلغی می باشد و بسیاری از شرکتها و صندوقهای سرمایه گذاری به منظور جلوگیری از اتلاف وقت در محاسبه EPS برآوردی یا پیش بینی شرکتها، از همین EPS میانگین شده سایر تحلیلگران استفاده می نمایند.

7 -EPS دوره ای: این نوع EPS ،سود هر سهم پیش بینی شده شرکت بر اساس جمع EPS محقق شده ظرف دو دوره سه ماهه قبل (6 ماه قبل) را در دو ضرب می کند تا حدود EPS پیش بینی سالانه  شرکت از این طریق بدست آید.

8 -EPS شایعه: این EPS ،عددی است که بر مبنای یک سری مفروضات در میان مردم یا اهالی بازار سرمایه بصورت شایعه پراکنده می شود. این اعداد در بعضی مواقع می توانند مبنای علمی داشته باشند و در بعضی مواقع صرفاً حدس و گمان فعالان بازار سرمایه ایین اعداد را خلق می کند که تحلیلگران می بایستی نسبت به این نوع EPS ها محافظه کارانه تر برخورد نمایند.

9- EPS عملیاتی تجدید ساختار شده : این EPS ، عددی است که بر اساس سود عملیاتی بدست می آبد . البته منظور ما سود عملیاتی مندرج در صورت سود وزیان نیست (یا همان EPS عملیاتی بند 5) چون سود عملیاتی مندرج در صورت سود وزیان خیلی دقیق نیست و به همین منظور ، تحلیلگران برای محاسبه دقیق سود عملیاتی باید صورت های مالی را از نو بکوبند و بسازند . این صورت های مالی جدید ساخته شده را صورتهای مالی تجدید ساختار می گویند که تمام تحلیل های درست و دقیق در دنیا بر اساس همین روش بدست می آید . این EPS دقیق ترین و پر کاربردترین EPS هست که میتوان جهت محاسبات خلق ارزش استفاده کرد .

---

به اهتمام : حسین آباقی