همه چیز درباره نسبت قیمت به ارزش دفتری P/B

یکی دیگر از روشهای ارزیابی سهام استفاده از نسبت قیمت به ارزش دفتری است که در کنار دیگر ابزارهای ارزیابی سهام از کاربرد بسزایی برخوردار است. این نسبت به این معناست که قیمت سهام شرکت چند برابر نسبت به ارزش دفتری آن معامله می شود. و نشان دهنده اینست که سرمایه گذاران چه قیمتی حاضرند برای سهام شرکت به ازای ارزش دفتری آن پرداخت نمایند. نسبت p/b از رابطه زیر بدست می آید:

برای محاسبه این نسبت ابتدا می بایستی ارزش دفتری شرکت را محاسبه نمود و آنرا بر تعداد کل سهام شرکت تقسیم نماییم تا ارزش دفتری هر سهم بدست آید و سپس آنرا به همراه قیمت سهام در معامله باال گذاشته تا P/B شرکت بدست آید. بنابراین ارزش دفتری شرکت به ازای هر سهم از رابطه زیر بدست می آید:

شرکتهایی که ارزش دفتری آنها بالاتر از قیمت جاری هر سهم می باشد و نشانه ارزش و سرمایه گذاری مناسب در سهام آنها می باشد، شامل موارد زیر می شود:

1 -شرکتهای قدیمی که فرصت زیادی جهت مستهلک کردن داراییهایشان داشته اند.

2 -شرکتهای بزرگ که بواسطه روابط و تجارت بین المللی فرصت سرمایه گذاری در امالک و داراییهای مختلف در کشورهای دیگر را بدست آورده اند.

3 -شرکتهای مختلف در صنایعی که ارزش تولیدات آنها سزیعتر از نرخ تورم افزایش می یابد.

نکته: خروج وجوه نقد از شرکت باعث افت ارزش دفتری سهام می شود و بر عکس تزریق وجوه نقد به شرکت باعث افزایش ارزش دفتری سهام در ترازنامه شرکت می شود

برخی از تحلیلگران و سرمایه گذاران به منظور عملکرد محافظه کارانه در محاسبه ارزش دفتری شرکت، مبالغ داراییهای نا مشهود را از حقوق صاحبان سهام کسر می کنند تا ارزش داراییهای مشهود فقط مشخص شود و بعد آنرا بر تعداد سهام شرکت تقسیم می کنند. به این روش ارزش دفتری داراییهای مشهود گفته می شود.

داراییهای نا مشهود شامل حق امتیاز، حق اختراع، سر قفلی و غیره می شود. انجام این تعدیل به این علت است که چنانچه شرکت ورشکست شود داراییهای نا مشهود خود را نمی تواند بفروشد، در نتیجه محاسبه این نسبت فقط بر اساس داراییهای مشهود، محافظه کارانه می باشد و سپس قیمت سهام را بر عدد بدست آمده از این طریق تقسیم می کنند تا نسبت قیمت به ارزش دفتری داراییهای مشهود هر سهم بدست آید:

تحلیل نسبت P/B از دیدگاه تحلیلگران:

سرمایه گذاران با مقایسه این نسبت(قیمت جاری سهام نسبت به ارزش دفتری)ارزان بودن یا گران بودن قیمت سهام را ارزیابی می کنند.

1 -هر چه این نسبت کمتر باشد، بهتر است و اگر این نسبت زیر یک باشد به این معناست که قیمت جاری سهام در بازار کمتر از ارزش دفتری سهام است و نشان دهنده ارزان بودن قیمت سهام در بازار است.

2 -عدد کمتر از یک این نسبت به این معناست که در صورت ورشکست شدن شرکت سرمایه گذاران بیشتر از قیمتی که برای خرید سهام در بازار پرداخت کرده اند، دریافت می کنند و در صورت عدم ورشکستگی شرکت، سرمایه گذاران دیگر این اختلاف  را تشخیص داده و این امر موجب افزایش تقاضا و در نهایت افزایش قیمت سهام در بازار می شود.

3 -زمانیکه نسبت P/B یک شرکت زیر یک است می تواند به دو دلیل باشد که اولا سرمایه گذاران دیگر متوجه این امر نشده اند و یا سهام به درستی ارزشگذاری نشده است بنابراین سهام برای سرمایه گذاری مناسب است و ثانیاً وجود رقم زیر یک این نسبت می تواند ناشی از این باشد که ارزش دفتری شرکت نمایانگر ارزش واقعی داراییهای شرکت نیست یا به عبارتی شرکت بازده کمی روی داراییهایش بدست آورده است، بنابراین سهام برای سرمایه گذاری مناسب نیست.

در نتیجه تحلیلگر یا سرمایه گذار می بایستی علت وجود کم بودن این نسبت را به درستی تجزیه و تحلیل نماید.

محاسن استفاده از ارزش دفتری

1 -اگر شرکت موقتاً در فواصل میاندوره ای و یا یک سال وارد زیان شود EPS و جریان وجوه نقد آن افت کرده و نسبت P/E شرکت را تحت الشعاع قرار می دهد که در این صورت می توان از نسبت P/B استفاده نمود.

2 -در برخی موارد، EPS بسیار متغیر بوده و یا به طور غیر معمولی بزرگ و یا کوچک است. در چنین مواردی، از آنجا که ارزش دفتری چندان متغیر نیست، میتوان از ضریب P/B استفاده کرد.

3 -ارزش دفتری هر سهم برابر با تفاضل ارزش دفتری دارایی های شرکت و ارزش بدهی های شرکت به ازای هر سهم است. در مواردی که دارایی های شرکت به سرعت قابل تبدیل به وجه نقد باشند، ارزش دفتری و ارزش بازار دارایی ها نزدیک به هم می باشند. بنابراین ضریب P/B برای ارزش گذاری شرکت های دارای دارایی نقد مانند بانک ها و شرکت های بیمه، مناسب است.

4 -محاسبه ارزش دفتری آسان است و در کنار بقیه نسبتهای ارزیابی سهام مثل P/B ، P/S و غیره می تواند کاربرد مفیدی داشته باشد. و به عنوان یک مقیاس اولیه ای برای قیمت سهام و یا ارزش شرکت می تواند بکار رود هر چند که این ارزش متفاوت از ارزش انحلال شرکت است ولی یک ابزار یا نسبت اندازه گیری خوبی است.

نکته مهم: عدد زیر یک این نسبت در بعضی مواقع ممکن است بیانگر موقعیت خرید سهام نباشد به این علت که این نسبت بیشتر در شرکتهایی که داراییهای فیزیکی زیادی دارند بهتر کار می کند و در عوض در شرکتهای خدماتی و شرکت های نرم افزاری که بیشتر داراییهای آنها داراییهای نامشهود است، کاربرد کمتری دارد. قیمت جاری سهام معموالً بالاتر از ارزش دفتری هر سهم آن در بازار معامله می شود به این دلیل که ارزش دفتری هر سهم نمایانگر قیمت اصلی تحصیل داراییها در روز اول است که با قیمت حال حاضر آنها می تواند بسیار متفاوت باشد، بنابراین تخمین و رشد ارزش جاری داراییهای شرکت و وجود تورم در اقتصاد باعث فاصله گرفتن بیشتر قیمت جاری سهام به بیش از ارزش دفتری هر سهم می شود.

به اهتمام : حسین آباقی